Karty charakterystyki to dokumenty, które producenci substancji chemicznych wydają każdemu, kto został zakwalifikowany do grupy substancji niebezpiecznych. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego 1907/2008 (czyli REACH) nakłada obowiązek wydawania kart charakterystyki i przekazywania ich wraz z substancją wszystkim użytkownikom i dystrybutorom. Rozporządzenie określa, kiedy nie należy przygotowywać karty i jakie informacje powinny się w niej znaleźć. Karty charakterystyki dotyczą tylko substancji niebezpiecznych, a nie wszystkich substancji chemicznych. Natomiast w przypadku substancji nie niebezpiecznych producent nie ma obowiązku wydawania karty charakterystyki, a użytkownicy mogą nie mieć takiego obowiązku.

Dla kogo ważne są karty charakterystyki?

Każdy z nas jest użytkownikiem substancji chemicznych. Ze środkami niebezpiecznymi stykamy się na co dzień, np. ze środkami dezynfekującymi. W przypadku środków niebezpiecznych, które są używane do celów domowych, producent musi umieścić na etykiecie wszystkie informacje niezbędne do bezpiecznego stosowania. Producent nie ma jednak obowiązku sprzedawać środka wraz z jego kartą charakterystyki.

Inaczej jest w przypadku stosowania niebezpiecznych substancji w firmach, niezależnie od tego, czy są one kupowane na własny użytek, czy do celów produkcyjnych. Producent środka chemicznego jest zobowiązany do dostarczenia karty charakterystyki przy każdej sprzedaży. Użytkownik substancji, czyli firma, która kupuje i stosuje daną substancję, musi uzyskać karty charakterystyki od producenta. Co to właściwie oznacza?

Istnieją dwa możliwe podejścia do kart charakterystyki:

• Substancja niebezpieczna użyta jako surowiec do produkcji artykułu.
• Substancja niebezpieczna to czynnik szkodliwy, który znajduje się w miejscu pracy pracownika firmy.
• Substancja niebezpieczna stosowana jako surowiec przy produkcji wyrobu

Jeżeli dana substancja jest stosowana w gotowym produkcie jako składnik, producent musi uwzględnić jej skład chemiczny i powiązać go z przepisami, które dotyczą tworzonych przez niego produktów. Dyrektywa o zabawkach (2009/48/WE), dyrektywa RoHS 2 (2011)/65/WE oraz dyrektywa o wyrobach medycznych 93/42/EWG wyraźnie zakazują stosowania niektórych substancji w zabawkach, sprzęcie elektronicznym i elektrycznym oraz wyrobach medycznych. Dotyczy to na przykład ftalanów i wielu metali ciężkich, takich jak rtęć i kadm, a także PBB i innych substancji. Producenci zabawek i innych produktów muszą również ujawnić informacje o substancjach uczulających na swoich produktach lub w ich dokumentacji. Karty charakterystyki substancji niebezpiecznych użytych do wytworzenia produktu mogą pomóc w ustaleniu, czy w produkcie znajduje się substancja o ograniczonym zastosowaniu. Karty charakterystyki są niezbędne do oznakowania CE produktów, które podlegają dyrektywom europejskim. Dowiedz się więcej na consultchem.pl/karty-charakterystyki/karty-charakterystyki-substancji-niebezpiecznych.html

Substancja niebezpieczna to czynnik, który może spowodować obrażenia u pracownika firmy

Pracodawca, którego pracownicy stosują w firmie niebezpieczne substancje chemiczne, to drugi przypadek. Kodeks pracy wymaga, aby taki pracodawca prowadził listę wymieniającą substancje niebezpieczne stosowane w zakładzie. Musi też poinformować pracowników o bezpiecznym ich stosowaniu i w razie potrzeby zapewnić im ochronę. Karty charakterystyki substancji niebezpiecznych poinformują pracodawcę o dostępnych zabezpieczeniach. Karty zawierają również informacje o sposobie reagowania w razie zaistnienia wypadku (np. oblania się substancjami niebezpiecznymi), wycieku substancji do środowiska oraz przechowywania i transportu tych substancji. Właściwe przechowywanie jest szczególnie ważne w przypadku substancji łatwopalnych lub wybuchowych. Nieprawidłowe przechowywanie może doprowadzić do pożaru i wybuchu. Pracodawca, który chce wywiązać się ze swoich obowiązków powinien:

• Przygotować aktualne karty charakterystyki dla wszystkich substancji niebezpiecznych, które są stosowane w zakładzie.
• Poinformować pracowników o zawartości kart i zlecić im złożenie podpisu potwierdzającego, że się z nimi zapoznali.
• Zapewnić, w razie potrzeby, instrukcje postępowania z substancjami oraz wszelkie środki ochrony indywidualnej lub zbiorowej wymagane do bezpiecznego przechowywania i stosowania substancji

Karty charakterystyki substancji niebezpiecznych - co zawierają?

Karta charakterystyki substancji niebezpiecznej musi zawierać treść zgodną z rozporządzeniem REACH. Powinna być aktualizowana, jeśli nastąpią jakiekolwiek zmiany w składzie substancji niebezpiecznych, zmiany w przepisach dotyczących "chemii" lub zmiany w wiedzy naukowej, które mogłyby wpłynąć na ocenę bezpieczeństwa. W karcie charakterystyki muszą być zawarte następujące informacje:

• Identyfikacja substancji/preparatu;
• Identyfikacja przedsiębiorstwa
• Identyfikacja zagrożeń
• Skład/informacja o składnikach;
• Pierwsza pomoc
• Środki przeciwpożarowe;
• Postępowanie w przypadku przypadkowego uwolnienia do środowiska
• Postępowanie z substancją/preparatem i jej magazynowanie;
• Środki ochrony indywidualnej/kontrola narażenia
• Właściwości fizyczne i chemiczne
• Stabilność i reaktywność
• Informacje toksykologiczne
• Informacje o środowisku
• Informacje o postępowaniu z odpadami i ich transporcie
• Informacje dotyczące kwestii regulacyjnych
• Inne informacje.

Na co należy zwrócić uwagę przy zakupie substancji niebezpiecznej?

Przed zakupem jakiejkolwiek substancji chemicznej należy obowiązkowo uzyskać od dystrybutora lub producenta kartę charakterystyki. Karta charakterystyki powinna być dołączona do zakupu każdej substancji chemicznej. Karta charakterystyki musi być aktualna. Oznacza to, że karta charakterystyki powinna być zaktualizowana lub wydana nie wcześniej niż w maju 2010 r., gdyż wtedy właśnie REACH zmienił wygląd kart. Karta charakterystyki musi zawierać informacje z poprzedniej sekcji.

Użytkownik substancji powinien nabrać podejrzeń, jeśli brakuje którejkolwiek z informacji.